Szczegóły

Opublikowano: 30 marca 2016

 

Kościół p.w. św. Mikołaja

Trójnawowy, początkowo gotycki, erygowany w 1477 r. Po pożarze w 1752 r. przebudowany w stylu barokowym. Fasadę projektował Ch. P. Aigner w stylu klasycystycznym na początku XIX w. Sklepienie krzyżowe wsparte na sześciu filarach. W ołtarzu głównym obrazy ze szkoły malarskiej Czechowicza, przypisywane Smuglewiczowi. Z lewej strony prezbiterium renesansowe, epitafium księcia Piotra Zbaraskiego wykonane w 1586 r. W ołtarzach bocznych obrazy XVIII- i XIX-wieczne m.in. Hadziewicza, Buchbindera, Mullera, Hulewicza. Na budynku i wewnątrz znajdują się pamiątkowe tablice ku czci zasłużonych księży. Obok kościoła znajduje się pochodząca z 1746 r. dzwonnica oraz kapliczka i brama w ogrodzeniu kościelnym.

 

Kościół p.w. św. Józefa

Wzniesiony został w latach 1782-84 dla Unitów. Wewnątrz znajdują się trzy rokokowe obrazy pochodzące z końca XVIII wieku. Świątynia ocalała podczas wielkiego pożaru (1845 r.). Związana była z prześladowaniem Unitów (lata 1867-74). Została zabrana na cerkiew prawosławną przez rząd rosyjski w 1875 r. i przebudowana w 1899 r. W czasie I wojny światowej służyła za areszt, a następnie schronienie dla bezdomnych. Po odzyskaniu niepodległości dobudowano transept (nawę poprzeczną). Staraniem ks. Kazimierza Korszniewicza zainstalowano pamiątkowe tablice oraz witraże.

 

Kościół p.w. św. św. Piotra i Pawła

Ufundowany przez księcia A. Czartoryskiego w 1774 r. dla Unitów. Z tego też okresu pochodzi również zabytkowa dzwonnica. Ołtarz główny w stylu empirowym. W 1875 r. odebrany Unitom przez rząd rosyjski, zamieniony na cerkiew prawosławną. Dwukrotnie w latach 1916 i 1940 zbezczeszczony przez Niemców poprzez urządzenie w nim magazynów. W 1944 r. kościół został trafiony przez artylerię rosyjską. Po wojnie odbudowany, jednakże bez smukłej wieżyczki. Służy głównie młodzieży szkolnej jako kościół rektoralny.

Cmentarz katolicki

Założony w 1807 roku. Są tu pomniki nagrobne zasłużonych ludzi oraz kaplica św. Rocha z 1838 r.

Cmentarz żydowski

Założony w 1810 r. Znajdują się tu fragmenty ocalałych nagrobków oraz mogiły zbiorowe.

Zespół dawnej poczty konnej

Powstał w 1823 r. W przeszłości gościł monarchów i wielu sławnych podróżnych.

Dawna szkoła parafialna

Budynek projektu włoskiego architekta Franciszka Marii Lanciego. Powstał w latach 1850-1851 w stylu wilii toskańskiej. Po 1945 r. użytkowany przez Urząd Miejski. Obecnie pełni funkcję sali katechetycznej. 

Dworzec kolejowy

Pochodzi z 1867 roku. Ważny punkt obrony w 1918 r.

 

Rynek Miejski - obecnie Plac Jana Pawła II

Zachował wymiary z XV wieku, w tym charakterystyczne przejścia z łukami. Znajduje się tu pomnik poległych w 1918 roku.

 

Zespół pałacowo-parkowy

Założony w XVIII wieku. Znajduje się w nim neogotycka wieżyczka z 1840 roku, budynki dawnych stajni i wozowni, fragmenty pałacu, kapliczka św. Floriana z 1777 r.

 

 

Szpital Miejski

Z lat 1846 - 50, atakowany przez powstańców w 1863 roku. Przebudowany w XX wieku; do dziś pełni swe funkcje. Na południowej ścianie znajduje się zegar słoneczny.

 

Kapliczki

Przy ulicach: Partyzantów, Brzeskiej, Warszawskiej, Łosickiej. Pochodzą z XVIII i XIX wieku. Świadczą o kulturze religijnej i obyczajach mieszkańców miasta.

  

Szczegóły

Opublikowano: 30 marca 2016

W okolicy miasta zbiegają się liczne rzeki: Krzna Północna, Krzna Południowa, Piszczka oraz Kanał Wieprz - Krzna. Sieć rzeczna uzasadnia nazwę miasta - Międzyrzec.

W pobliżu miasta przechodzą granice Mazowsza, Podlasia i Polesia. Od zachodu rozciąga się Równina Łukowska, od wschodu Zaklęsłość Łomaska, od południa Równina Radzyńska.

Międzyrzec Podlaski leży na rozległej nizinie, urozmaiconej pasmami dość długich garbów piaszczystych, wrzynających się w szerokie, ciągnące się kilometrami pasy łąk lub bagnistych zastoisk. Niekiedy krajobraz ożywia czasza żwirów gruboziarnistych o znacznej miąższości pokładu, występujących przede wszystkim na południu miasta.

Szczególną atrakcją dla celów rekreacyjno-wypoczynkowych jest Żwirownia"- znaczny obszar po eksploatowanych złożach żwiru na południowych krańcach miasta i akweny wodne po wyrobiskach.

Sprzyjają temu położone w pobliżu pasma lasów sosnowych. Klimat okolic Międzyrzeca Podlaskiego jest umiarkowanie kontynentalny. Pogoda dość często zmienia się w zależności od kierunku wiatrów. Znaczne kompleksy leśne łagodzą przeciwieństwa klimatu.

W pobliżu miasta spotkać można wiele gatunków roślin typowych dla mikro-wydm piaszczystych. Rozległe łąki, pradoliny, podobne do barwnego kobierca w okresie kwitnienia, pełne są roślinności łąkowej, urozmaiconej zespołami roślin typu zaroślowego. Najwięcej uroku mają kompleksy leśne, w dużej ilości występujące w okolicach Międzyrzeca Podlaskiego. Lasy te to bory sosnowe w różnym wieku, pokrywające rozległe, piaszczyste garby. Na glebach niższych, bardziej żyznych występują lasy mieszane, dębowo-sosnowe, dębowo-grabowe lub dębowe. Do wszystkich kompleksów leśnych jest dogodna komunikacja kolejowa lub samochodowa. Stan zalesienia Międzyrzecczyzny jest wyższy niż w kraju i wynosi około 30%. Sporą atrakcją naszych lasów w sezonie letnio-jesiennym jest obfitość różnych gatunków grzybów.

Najcenniejsze przyrodniczo kompleksy podlegają ochronie - rezerwat "Liski", projektowane - "Kwasówka", "Olszewnica", "Dębinka". Od czasu oddania do użytku oczyszczalni ścieków w Łukowie i Międzyrzecu wraca życie biologiczne do rzeki Krzny. Rajem dla wędkarzy jest ponad 300-hektarowy zbiornik retencyjny "Żelizna".

Region ten ma więc dobre warunki do rozwoju turystyki kwalifikowanej (kajakarstwo, żeglarstwo) oraz specjalistycznej (myślistwo). Walory przyrodnicze uzupełniają dobra kultury. Cechą charakterystyczną tego obszaru jest architektura drewniana (np. Kościół z XVIII w. w Witorożu). Licznie zachowane budownictwo wiejskie ? mieszkalne i gospodarcze - tworzy elementy regionalnego pejzażu. Najtrwalsze są budowle ceglane: kościoły św. Mikołaja, św. Józefa i św. Piotra i Pawła w Międzyrzecu Podlaskim, świątynie w Drelowie, Kąkolewnicy. Styl bizantyjski reprezentuje dawna cerkiew unicka w Szóstce. Krajobraz kultury regionu wzbogacają liczne kapliczki.

Przedmiotem zainteresowania turystów może być również kultura ludowa -plastyka obrzędowa, malarstwo, rzeźba, tkactwo i inne. Miejsca pamięci narodowej - tablice i pomniki - związane są z walką Podlasiaków o wolność i niepodległość. Martyrologię Żydów upamiętnia pomnik na kierkucie w Międzyrzecu; zachowało się tu kilkaset macew wmurowanych w ogrodzenie cmentarza. Obok walorów przyrodniczych o atrakcyjności terenu decyduje poziom zagospodarowania: baza noclegowa (hotele w Międzyrzecu i Wysokim), żywieniowa - kilka restauracji i barów, dostępność komunikacyjna ? kolej Warszawa - Terespol, trasa E-30 oraz bite drogi lokalne. Rozwija się infrastruktura służąca turystyce: stacje benzynowe, baza noclegowa i żywieniowa.

Międzyrzecczyzna nie nadaje się do turystyki masowej, toteż zagospodarowanie turystyczne zmierza w kierunku agroturystyki i ekoturystyki, uzupełnionych produkcją zdrowej żywności w czystym ekologicznie rejonie. Unikalne walory przyrodnicze i znana podlaska gościnność rejonu czekają na turystów i chętnych do wspólnych przedsięwzięć.

REZERWAT PRZYRODY "Liski"

Rezerwat Liski jest ostoją dla chronionych i rzadko spotykanych gatunków roślin. Z grupy objętych ochroną całkowitą występują tu widłak jałowcowaty, orlik pospolity, lilia złotogłów oraz dwa gatunki storczyków: podkolan biały i kruszczyk szerokolistny. 
Z gatunków chronionych częściowo spotyka się tu: turówkę leśną, konwalię majową, kruszynę pospolitą, kalinę koralową i bagno zwyczajne. 
Do roślin rzadko spotykanych zaliczyć można: dziurawiec skąpolistny, jaskier kaszubski, turzycę pagórkową, modrzewnicę zwyczajną, żurawinę błotną i rutewkę orlikolistną. 

Zbiorowiska roślinne rezerwatu Liski są przewodnim tematem pieszej ścieżki dydaktycznej. Zaczyna się ona przy tablicy informacyjnej ustawionej obok pomnikowego dębu i biegnie po istniejących drogach leśnych. Trasa ścieżki oznakowana jest kolorem czerwonym. Na ścieżkę o długości ok.3 km, składa się 6 tematycznych przystanków (patrz mapa rezerwatu). Czas zwiedzania wynosi ok.1,5 h, a grupa zwiedzających jednorazowo nie powinna przekraczać 15 osób.

UŻYTEK EKOLOGICZNY "STAWY"

Użytek Ekologiczny "STAWY" znajduje się w dolinie rzeki Krzny. W skład ww. obszaru wchodzą: silnie już dziś zarośnięte przez roślinność doły powstałe w wyniku eksploatacji torfu oraz otaczające je pastwiska, łąki i nieużytki gospodarcze, w tym dawne koryto rzeki Krzny.

W skład obszaru użytku ekologicznego, weszły grunty Skarbu Państwa i Gminy Miejskiej Międzyrzec Podlaski oraz grunty prywatne, położone między korytem Krzny a jej starorzeczem. Całkowita powierzchnia użytku wynosi ok. 28,60 ha, bez gruntów prywatnych 24,76 ha.

Szczegóły

Opublikowano: 30 marca 2016

Miasto Międzyrzec Podlaski ma bogatą, ponad 600-letnią historię. Jego początki datowane są na przełom XIV i XV wieku. Najwcześniejsze informacje o istnieniu Międzyrzeca pochodzą z 1390 roku, tereny te wówczas były częścią państwa litewskiego. Wtedy to Władysław Jagiełło nadaje włości Międzyrzec i Stołpno rycerzowi polskiemu Abrahamowi Chamcowi herbu Gryff z rodziny Jaxów, w nagrodę za zasługi.

Po jego bezpotomnej śmierci, około roku 1428 Wielki Książę Witold dokonuje donacji włości Międzyrzec i Stołpno na rzecz Mikołaja Nassuty. Zabiegi o względy i wierna służba na rzecz władców litewskich zaowocowały nadaniem mu wielu terenów ziemskich na Podlasiu, jak również godności starosty drohickiego i mielnickiego oraz sędziego tych ziem. Mikołaj Nassuta kojarzony jest z odbudową w 1430 roku pierwszego drewnianego kościoła w Międzyrzecu pod wezwaniem Św. Mikołaja. W tym czasie wymienia się także istniejącą przy kościele szkołę, nad która patronat sprawowała Akademia Krakowska. Dzięki zabiegom Mikołaja Nassuty u Księcia Bolesława Mazowieckiego Międzyrzec, będący do tej pory wsią, otrzymuje prawa miejskie, jak również nowoczesne tzw. „prawo magdeburskie” (J. Geresz „Międzyrzec Podlaski - Dzieje miasta i okolic”). W 1486 roku miasto otrzymuje przywilej organizowania targów i jarmarków. W późniejszym okresie Międzyrzec stanowi własność syna Mikołaja Nassuty – Jana Nassutowicza, następnie m.in. rodów Zabrzezińskich, Zbaraskich i Tęczyńskich. Już od początku swego powstania miasto było ośrodkiem na styku wielu kultur: polskiej, żydowskiej i rosyjskiej. Międzyrzec Podlaski miał duże znaczenie jako ośrodek miejski już w połowie XVI w., a swój rozwój zawdzięczał m.in. położeniu na tzw. trakcie brzeskim – na pograniczu ziemi brzeskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. Położenie przygraniczne wiązało się z posiadaniem komory celnej; znajdowały się tu już wówczas m.in. dwa rynki, ratusz, dwie cerkwie prawosławne, dwa kościoły, bożnica. Miasto znane było z dobrze rozwiniętego handlu zbożem, futrami, skórą i leśnymi płodami; miało ponad 300 domów i ponad 2,5 tys. mieszkańców. W okresie trwania potopu szwedzkiego zostało zniszczone, a od XVIII w. było rezydencją książąt Czartoryskich. W tym czasie było największym miastem na Podlasiu, które prowadziło handel międzynarodowy. Międzyrzeckim proboszczem był wówczas ksiądz Grzegorz Piramowicz – Sekretarz Komisji Edukacji Narodowej i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Dobra międzyrzeckie z początku XIX w. stają się własnością księcia Konstantego Czartoryskiego.

W latach 1821-23 przeprowadzono przy mieście szosę łączącą Warszawę z Brześciem, a w roku 1867 otwarto stację kolejową. Międzyrzec jest znanym w całym dziewiętnastowiecznym Królestwie Polskim ośrodkiem handlu i rzemiosła. Podczas Powstania Listopadowego, dn. 29 VIII 1831 roku, pod Międzyrzecem stoczono bitwę pomiędzy wojskami polskimi pod dowództwem gen. Prądzyńskiego a wojskami rosyjskimi, która zakończyła się rozbiciem wojsk carskich. W okresie Powstania Styczniowego w Międzyrzecu stacjonowali Rosjanie; tutejsze oddziały powstańcze pod dowództwem Karola Krysińskiego stoczyły z nimi wiele bitw. Po upadku powstania polityka rusyfikacyjna nasiliła się, kościoły zamieniano na cerkwie, rozpoczęto prześladowanie unitów podlaskich. W początkach XX w. Międzyrzec liczył 15,5 tys. mieszkańców, w tym wielu pochodzenia żydowskiego. Był bardzo znanym ośrodkiem przemysłu szczeciniarskiego. Podczas II wojny światowej miasto staje się ważnym punktem ruchu oporu Armii Krajowej. Ten trudny dla Polski okres zapisał się również w historii Międzyrzeca jako czas poważnych zniszczeń i eksterminacji ludności żydowskiej przez hitlerowców (w czasie wojny znajdowało się tu getto liczące ok. 20 tys. osób). Międzyrzec Podlaski jest jednym z niewielu polskich miast, w którym zachował się historyczny, XV–wieczny układ ulic i placów, a w tym rynek miejski. W okresie dwudziestolecia międzywojennego pojawiły się na nim „Dąb Niepodległości” oraz „Pomnik Niepodległości”, dla uczczenia krwawych walk międzyrzeczan z okupantem.

Po II wojnie światowej w latach 50. rynek utracił swoją pierwotną, targową funkcję i jego miejsce zajął skwer miejski. Obecnie rynek ma przywróconą formę o otwartej przestrzeni. Przestrzenną konsekwencją lokacji Międzyrzeca w XVI wieku na prawie magdeburskim jest powstały regularny obszar starego miasta wraz z rynkiem, równoległym do niego układem komunikacyjnym oraz kwartałami zabudowy. Serce starego miasta stanowi staromiejski rynek o kształcie nieregularnego prostokąta i wymiarach 102,5 × 130 m. Do dziś zachowała się tu murowana, XIX–wieczna zabudowa przyrynkowa w formie dwukondygnacyjnych kamienic. Na szczególną uwagę zasługują łuki rozporowe, niezwykle rzadkie w europejskiej architekturze, rozmieszczone pomiędzy budynkami w wąskich uliczkach prowadzących na rynek miejski. Elementami godnymi uwagi i wchodzącymi w skład historycznej zabudowy Międzyrzeca są obiekty sakralne oraz zespoły budynków świeckich, powstałe na przestrzeni kilku wieków, a zachowane do dzisiaj w swej formie i funkcji.

Szczegóły

Opublikowano: 30 marca 2016